Acupuctuur

Acupunctuur (vereenvoudigd Chinees: 针灸; traditioneel Chinees: 針灸; pinyin: zhēn jiǔ; Kantonees: Cham Kauw; Latijn acus = naald en pungere = steken) is een onderdeel van een behandelmethode die stamt uit de traditionele Chinese geneeskunde. Hierbij worden naalden op zogenaamde acupunctuurpunten in het lichaam gestoken. De methode bestaat al meer dan 3500 jaar en is nauw verbonden met Chinese filosofie. Sinds de bronstijd worden metalen naalden gebruikt. Voor die tijd gebruikte men naalden van steen. Naast de klassieke acupunctuur met naalden, bestaat ook elektro-acupunctuur, waarbij er een zwakke elektrische stroom door de naalden loopt, en laser acupunctuur, waarbij geen naalden worden gebruikt, maar men een lage intensiteit laserlicht op de gebruikelijke plaatsen straalt.Voor de werkzaamheid van acupunctuur bij diverse aandoeningen ontbreekt wetenschappelijk bewijs. Meridianen zijn bovendien nooit aangetroffen in het menselijk lichaam, ondanks een zeer gedetailleerde kennis van het menselijk lichaam. Acupunctuur is dan ook een alternatieve geneeswijze en een pseudowetenschap.

Traditionele Chinese geneeskunde is gebaseerd op (onder meer) de volgende uitgangspunten:
Levensenergie (chi of qi) circuleert door 14 kanalen, meridianen genoemd, die vertakkingen hebben naar alle organen en lichaamsfuncties.
Ziekte wordt toegeschreven aan een uit het evenwicht zijn of storing van chi. Met praktijken zoals acupunctuur en qigong probeert men dit evenwicht te herstellen.

Geschiedenis
In een der oudste leerboeken over geneeskunde, de "Nei-Tjing" (of "Neijing") (het 'Boek van de Gele Keizer') uit circa 1500 v. Chr. (dat uit ongeveer dezelfde tijdsperiode stamt als de I Tjing) werd acupunctuur reeds besproken. [1] Hierin wordt acupunctuur weliswaar als mogelijke behandelingsmethode besproken, maar wordt er ook op gewezen dat naast acupunctuur ook behandeling met geneesmiddelen en psychosomatische methoden plaatsvinden kan. In de 18e eeuw ontstaat er in Europa met de opkomst van het rationalisme (en door de uitwisselingen van culturen die door de koloniale ontdekkingsreizen tot stand zijn gebracht) tevens interesse in de oude Chinese en Japanse tradities en beschavingen, hetgeen terugklinkt in de literatuur en filosofische geschriften uit die tijd waarin aandacht voor oosterse levenshoudingen aanwijsbaar is. [2] Door het westerse superioriteitsgevoel waarvan de periode vanaf circa 1800 is doordrongen werd de Chinese geneeskunst in Europa lange tijd echter niet serieus genomen. Door de opkomst van aandacht voor elektro-magnetische processen vanaf begin 20e eeuw (o.a. ook de ontwikkeling van het Elektro-encefalogram) werd ook de studie naar effectiviteit en werking van acupunctuur aangewakkerd. De rol van meridianen in de acupunctuur werd in verband gebracht met de banen van lagere elektrische weerstand van de huid (potentiaalverschillen). [3] De benaming 'meridiaan' stamt van de Franse arts Soulié de Morant, die trachtte als een der eersten om een wetenschappelijk gezichtspunt te bepalen. Aanhangers der acupunctuur verwierpen de term soms omdat het begrip 'meridiaan' een incomplete vertaling van het begrip 'king' (tjing, mei) uit de Nei-Tjing zou betreffen, en een meridiaan een aardrijkskundige connotatie van een denkbeeldige lijn op de aardbol zou zijn, terwijl ze in de realiteit van de energiebanen zouden geloven. Andere aanhangers daarentegen vonden de term passend, juist omdat het fictieve banen zou betreffen. In de originele Chinese termen zouden de energiebanen psychosomatische functies zijn, die de huid en organen op een bepaalde manier met elkaar verbinden.